English
Đến với Đăk Lăk, bạn không chỉ được thưởng thức cà phê hảo hạng, chiêm ngưỡng những cảnh vật rừng núi hoang vu, thác nước kì vĩ mà nơi đây còn có thể khám phá nền văn hóa đặc sắc. Trải nghiệm văn hóa Đăk Lăk cũng là một yếu tố quan trọng góp phần kích cầu du lịch cho khu vực nơi đây. Tìm hiểu ngay bây giờ nào!
>>> Tìm hiểu ngay: 1 NGÀY DU LỊCH ĐĂK LĂK BẠN NÊN ĐI ĐÂU?
Giới thiệu sơ lược về Đăk Lăk
Đăk Lăk là tỉnh nằm ở khu vực trung tâm của Tây Nguyên, đầu nguồn của hệ thống sông Sêrêpôk và một phần của dòng sông Ba chảy qua. Đây là tỉnh có diện tích lớn thứ 4 và có nhiều tiềm năng về khai thác du lịch.
Lí giải về tên gọi của Đăk Lăk, nó bắt nguồn từ tiếng nói của dân tộc M’Nông với cách đọc gần giống với đác lác, có nghĩa là hồ Lăk (dak có nghĩa là nước hay hồ). Đăk Lăk là tỉnh đứng thứ 10 về xếp hạng dân số với 1,81 triệu dân (2019).
Về vị trí địa lí, có thể nói, do nằm ở khu vực trọng tâm nên Đăk Lăk tiếp giáp với nhiều khu vực quan trọng: Phía Bắc giáp với Gia Lai, phía Đồng giáp các tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa, phía Nam giáp Lâm Đồng Đắk Nông. Phía Tây Đăk Lăk còn giáp với Mondulkiri của Campuchia với đường biên giới dài 193 km.
Đăk Lăk có hai cùng khí hậu riêng biệt: phía Tây Bắc có khi hậu nắng nóng, khô hanh; phía Nam có khi hậu mát mẻ và khá ôn hòa hơn. Rừng Đăk Lăk có diện tích và trữ lượng lớn nhất thế giới với nhiều loại gỗ quý hiếm, có giá trị kinh tế cao.
Với lượng dân cư đông đúc, số lượng các dân tộc thiểu số tập trung đông đúc, văn hóa Đăk Lăk cũng thể hiện nét đặc trưng riêng của dân tộc trong bản sắc của cộng đồng các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên.
Văn hóa Đăk Lăk đa dạng
Đăk Lăk được xem là nơi có nhiều dân tộc sinh sống nhất ở nước ta. Với 47 dân tộc gồm người Kinh, Ê Đê, M’Nông, Gia Lai, Bana,…sự đa dạng trong văn hóa Đăk Lăk thể hiện đây đủ ở cả hai hình thức vật thể và phi vật thể. Trong dó, dân tộc Kinh vẫn còn chiếm 70%, Các dân tộc khác chỉ chiếm tỉ lệ gần 30% nhưng lại mang đậm nét văn hóa đặc trưng vốn có của cộng đồng các dân tộc thiểu số vùng núi.
Các loại hình văn hóa Đăk Lăk đa dạng và được xem như là cái nôi của Không gian văn hóa Cồng chiêng của Tây Nguyên. Nhiều loại nhạc cụ đặc trưng của tỉnh được xem như nhạc cụ truyền thống lâu đời, cần được bảo tồn và phát huy. Nhiều lễ hội được tổ chức hàng năm như một truyền thống lâu đời.
Nhạc cụ – nét độc đáo văn hóa Đăk Lăk
Văn hóa Đăk Lăk đa dạng với nhiều lễ hội được tổ chức đều đặn hằng năm, các hình thức sinh hoạt cộng đồng cũng đươc coi trọng không kém. Với hơn 100 loại nhạc cụ khác nhau, nền âm nhạc của các dân tộc thiếu số ở Tây Nguyên vô cùng phong phú, đa dạng. Các loại nhạc cụ nổi tiếng từ lâu đời như cồng chiên, đàn T’rưng, đàn đá là những sản phẩm vật thể quý giá và cần được bảo tồn. Cùng tìm hiểu ngay sau đây nhé!
Đàn đá – nét độc đáo văn hóa Đăk Lăk
Còn được gọi là Goong Lu, tức là đá kêu như tiếng cồng. Được xem như một trong những loại nhạc cụ cổ xưa nhất ở nước ta và một trong những bộ nhạc cụ thô sơ nhất của loài người. Chế tạo bằng cách đặt các thanh đá có kích thước khác nhau, thanh đá dày sẽ cho ra âm sắc trầm và ngược lại.
Người xưa quan niệm răng, đàn đá như là một phương tiện để kết nối người âm và người dương lại với nhau. Nhiều bộ đàn đá lớn được phát hiện, có giá trị cao trong quá trình nghiên cứu khoa học.
Đàn T’rưng – nét độc đáo văn hóa Đăk Lăk
T’rưng là loại nhạc cục phổ biến ở vùng Tây Nguyên nói chung, Đăk Lăk nói riêng. Đây là loại đàn truyền thống của 2 dân tộc Ba Na và Gia Rai. Theo truyền thống của người xưa, đàn T’rưng chỉ do người con trai chơi và được sử dụng trên nương rẫy. Theo hiểu biết của những người ở thế hệ trươc, loại đfan này còn thường được sử dụng để xua đuổi tà ma, thú dữ,… Tuy nhiên, ngay nay, người ta thường sử dụng đàn T’rưng cho mục đích giải trí ,biểu diễn văn hóa, văn nghệ, và thậm chí có cả nữ biểu diễn.
Cồng chiêng – nét độc đáo văn hóa Đăk Lăk
Nền văn hóa cồng chiên được xem như một đặc trưng văn hóa lâu đời của cộng đồng dân tộc thiểu số ở Đăk Lăk. Loại nhạc cụ này cũng được thiêng liêng hóa, con người tin rằng, âm điệu của nó phát ra có thể gắn kết, là tín hiệu trao đổi giữa con người với các thế lực siêu nhiên. Đây cũng là loại nhạc cụ không thể thiếu trong các lễ hội và ở các buổi sinh hoạt văn hóa cộng đồng.
Trong một cuộc tổng điều tra năm 1993, Đăk Lăk có 5397 bộ cồng chiêng nhưng đến nay chỉ còn 4000 bộ. Trước sự suy giảm đó, tỉnh đã tổ chức ngày hội văn hóa cồng chiêng nhằm khuyến khích người dân bảo tồn, giữ gìn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể vô cùng quan trọng này.
Với những giá trị văn hóa mang lại như vậy, UNESCO đã chính thức công nhân cồng chiên Tây Nguyên là “Kiệt tác truyền khẩu và di sản phi vật thể của nhân loại” càng làm cho chúng ta thêm phần tự hào và ra sức giữ gìn nền văn hóa độc đáo này.
Nghi lễ nông nghiệp – độc đáo văn hóa Đăk Lăk
Trong các nghi lễ của người dân ở Đăk Lăk, các nghi lễ liên quan đến mùa mang và sức khỏe được quan tâm nhiều nhất. Kết thúc một vụ mùa, nhiều lễ hội được tạo ra nhằm bày tỏ sự biết ơn với các vị thần linh như: Ăn cơm mới, Cúng Hồn lúa, … Cũng giống như những khu vực có người dân tộc thiểu số khác, Đăk Lăk cũng tổ chức Lễ hội cầu mưng để hy vọng một năm “mưa thuận gió hòa.
Những buổi lễ Trưởng thành, thổi lỗ tai được tổ chức cho những đứa trẻ săp trưởng thành, cần sự công nhận của người đứng đầu buôn làng. Lễ cúng sức khỏe cũng dòng vai trò quan trọng, góp phần làm cho đời sống tin thần của người dân thêm phần phong phú hơn.
Trong các buổi ăn uống hay sinh hoạt cộng đồng, những câu chuyện sử thi của dân tộc M’Nông như: Đẻ Tiăng, Bông – Rong và Tiăng, Ndu thăm Tiăng, Nước lụt, đánh cá hồ Lau Lách, Tiăng bán tượng rỗ… hay của Ê-đê: Đam San, Xing Nhã, Dam Di, Khinh Dú, Đăm Tiông, Đăm Trao, Đăm Rao… được già làng tái hiện lại qua lời kể đầy tự hào.
Tại các buổi lễ, các làn điệu dân ca cũng được biểu diễn với âm điệu lôi cuốn, giàu bản sắc, có khả năng phát triển thâm nhập đời sống văn hóa đương đại và rất dễ dàng lôi cuốn được các tầng lớp nhân dân yêu thích nghệ thuật âm nhạc dân tộc.
Các loại hình văn hóa khác
Những loại hình văn hóa kể trên đã phần nào khái quát đươc văn hóa đặc trưng riêng của Đăk Lăk. Bên cạnh đó kết kết hợp với các loại hình văn hóa khác như kiến trúc, thủ công mỹ nghệ, văn hóa ẩm thực, trang phục,… giúp cho hệ thống các chủ điểm văn hóa của Đăk Lăk trở nên hoàn thiện hơn.
Bảo tồn nét văn hóa đặc trưng tại bảo tàng Đăk Lăk
Đứng trước những nguy cơ mai một về một thời kì vàng son của văn hóa sử thi bên cạnh các nền văn hóa khác, chính quyền địa phương ở Đăk Lăk cũng tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu, các lễ hội nhằm bảo tồn giá trị văn hóa phi vật thể và vật thể còn sót lại cho đến ngày nay.
Trong quá trình giao lưu, tìm hiểu văn hóa của các dân tộc khác, các dân tộc bản địa ở Đăk Lăk cũng như Tây Nguyên vẫn giữ được nét văn hóa đặc trưng riêng hòa với nền văn hóa chung của cả nước. Chính vì lẽ đó, nền văn hóa Đăk Lăk ngày càng đa dạng phong phú hơn.
Hiện nay, bảo tàng Đăk Lak là nơi lưu giữ rất nhiều hiện vật, tranh ảnh, tư liệu, … góp phần không nhỏ trong việc thể hiện văn hóa và tái hiện lịch sử của vùng đất Tây Nguyên kì bí này. Tính tới thời điểm này, nơi đây đang lưu giữ khoảng 13000 hiện vật, tranh ảnh và tư liệu khảo cổ,… Những món cổ vật này được trưng bày trong 3 không gian văn hóa chính: không gian đa dạng sinh học, không gian văn hóa dân tộc và không gian lịch sử.
Bảo tồn văn hóa Đăk Lăk là một việc làm quan trọng và cấp thiết giúp gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống của dân tộc.
Các bạn truy cập Facebook và YouTube để tìm hiểu thêm nhiều chuyến khám phá đầy thú vị trên mọi miền đất nước cùng Tiêu Dao Tử nhé!
